ظروف آزمایشگاهی تجهیزاتی هستند که در محیط آزمایشگاه از آنها به منظور مخلوط نمودن، تولید و به حجم رساندن محلول ها و اندازه گیری مواد استفاده می نمایند.
استفاده از ظروف مختلف در فعالیت‌های آزمایشگاهی سبب تسهیل روند اجرایی در آزمایشگاه ها شده است. به شکلی که امروزه کاربران با شناخت انواع ظروف آزمایشگاهی از آنها در موقعیت مناسب بیشترین بهره را می برند.
طراحان وسایل آزمایشگاهی غالبا برای ساخت ظرف های آزمایشگاه از مواد اولیه مقاوم در برابر مواد شیمیایی و حرارت استفاده می کنند.
بر همین اساس نیز عموما در ساخت ظروف مورد استفاده در آزمایشگاه از موادی مثل بروسیلیکات، مواد پلاستیکی و استیل ضد زنگ استفاده می شود.
اما بدون شک حجم بالایی از تجهیزات و ظروف مورد استفاده در آزمایشگاه ها از جنس مواد شیشه ای می باشند. علت این امر نیز در این است که ساختارهای شیشه ای در برابر بسیاری از مواد و محلول های شیمیایی مقاومت قابل توجهی را از خود نشان می دهند.
در نهایت برای شناخت بیشتر شما کاربران گرامی ما قصد داریم تا در این مقاله کوتاه به بررسی انواع ظروف آزمایشگاهی و کارایی هر یک از آنها بپردازیم.
بررسی تعریف کلی مفهوم ظروف مورد استفاده در آزمایشگاه
در تعریف ظروف آزمایشگاهی معمولا اینگونه بیان می شود که تمامی ظروفی که در آزمایشگاه ها به منظور اجرای فرایندهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند در این دسته بندی قرار می گیرند.
همانگونه که در متن نیز به آن اشاره نمودیم طراحان ظرف های آزمایشگاهی از مواد اولیه مقاوم برای تولید این وسایل آزمایشگاهی بیشترین بهره را می برند.
شاید به همین دلیل هم باشد که در آزمایشگاه ها ظروف شیشه ای و پلاستیکی در بین کاربران مقبولیت بالایی دارند. به طور کلی کاربر از این ظروف در فعالیت های متفاوتی مانند به حجم رساندن محلول ها، ترکیب و تولید فرمول های جدید، انتقال مواد و سایر فرایندها استفاده می نماید.
در نهایت می توان گفت اجرای فرایندهای آزمایشگاهی بدون حضور این ظروف امری محال است.
در این بین کاربران عموما از ظروفی که دارای ساختار شیشه ای هستند در آزمایش های شیمیایی، پژوهش های زیست فناوری، متالورژی و آزمایشگاه های زیستی بیشترین استفاده را می کنند.
طراحان برای تولید انواع ظروف آزمایشگاهی شیشه ای و افزایش استقامت در آنها از فرایندهای قالب گیری، خم کردن و دمیدن استفاده می نمایند.
اما به هر حال با وجود مقاومت بالای ظرف های شیشه ای آنها از ساختار شکننده ای برخوردارند. در نتیجه به راحتی در حین اجرای فرایند آزمایشگاهی ممکن است این ظروف آسیب ببینند.
معرفی انواع مواد تشکیل دهنده ظروف آزمایشگاهی
عموما ظروف آزمایشگاهی توسط تولید کنندگان ماهر و با تجربه در کارگاه های ویژه قالب گیری تولید می شوند. به طور معمول طراح برای ایجاد ویژگی های خاص در ظروف در ساختار اولیه مواد تغییراتی را ایجاد می نماید.
در این بین استفاده از مواد خاصی مانند بوروسیلیکات و کوارتز در زمان تولید ظروف شیشه ای می تواند ویژگی های ساختاری این ابزارها را تغییر دهد.
برای مثال کاربرد بروسیلیکات در زمان تولید ظرف های شیشه ای آزمایشگاهی سبب می شود تا این ظروف دارای ساختاری شفاف شوند که نسبت به حرارت هم مقاومت بالایی دارند. شیشه های کوارتزی نیز ظروف شیشه ای هستند که در تولید آنها از سیلیس استفاده می شود.
استفاده از سیلیس در ساختار این ظروف سبب شده است تا در طیف های خاص الکترومغناطیسی ظرف ساختار شفافی پیدا نماید.
همچنین این ظروف به راحتی می توانند حرارت های بسیار بالا را تحمل نمایند. انواع دیگر ظروف شیشه ای که در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند نیز شامل شیشه های متخلخل(ظروف مخصوص برای فلتر نمودن مواد مختلف) و سیلان شده(ظروف مخصوص برای کشت های سلولی) می باشند.
بررسی انواع ظروف آزمایشگاهی کاربردی
ظروف آزمایشگاهی را می توان در دسته های مختلفی طبقه بندی نمود. اما شاید مهمترین طبقه بندی که برای ظروف شیمیایی وجود دارد دسته بندی این ظروف بر اساس نوع کاربرد آنها باشد.
معرفی بشرها به عنوان بخشی از ظروف کاربردی در آزمایشگاه ها
بشر را می توان یکی از ساده ترین ظروف آزمایشگاهی در نظر گرفت که از ساختار ابتدایی نیز برخوردار است.
عموما این ظروف دارای بدنه ای استوانه ای شکل و یک بخش آبریز می باشند که انتقال مایعات از این بخش ظرف صورت می پذیرد.
کاربران می توانند این ظروف را در انواع مدل های پلاستیکی و شیشه ای و در حجم های مختلف تهیه و در آزمایشگاه مورد استفاده قرار دهند.
معرفی دسیکاتور ها و قیف ها
دسیکاتورها نیز از دیگر ظروفی هستند که در آزمایشگاه به منظور کاهش رطوبت مورد استفاده قرار می گیرند. قیف ها هم از دیگر وسایل شیشه ای آزمایشگاهی هستند که به کمک آنها انتقال مایعات به ظروف مختلف تسهیل می گردد.
قیف ها نیز در انواع مدل های شیشه ای و پلاستیکی و در اندازه های مختلف قابل کاربرد در محیط آزمایشگاهی می باشند.
معرفی استوانه مدرج و لوله های آزمایشگاهی
استوانه های مدرج و لوله های آزمایشگاهی نیز از دیگر وسایل شیشه ای مورد استفاده در آزمایشگاه ها می باشند. استوانه مدرج از نظر ظاهری بی شباهت با بشر نیست.
اما تفاوت اساسی آن با بشر در این است که از استوانه مدرج برای اندازه گیری دقیق حجم مایعات استفاده می نمایند. از لوله های آزمایشگاهی نیز به منظور نگهداری از حجم پایین نمونه ها و محلول های شیمیایی در محیط آزمایشگاه استفاده می کنند.
معرفی پتری دیش ها و ویال ها
اگر شما هم ساعاتی را در یک آزمایشگاه سپری نموده باشید بدون شک متوجه اهمیت استفاده از پتری دیش ها در این فضاها شده اید. در واقع پتری دیش ها ظروف تختی هستند که از یک سرپوش تشکیل شده اند.
معمولا از این ظروف برای کشت نمونه ها و یا سایر فرایندها بهره می برند. ویال ها ظروف کوچکی هستند که بیشترین کاربرد آنها برای نگهداری از حجم پایینی از محلول های آزمایشگاهی می باشد.
نگهداری از پودرها، مخمرها و شربت ها در ویال ها سبب می شود تا این مواد کمترین تماس را با فضای بیرون داشته باشند.
معرفی ارلن مایر
ارلن مایر یا فلاسک ارلن مایر نیز از دیگر ظروف آزمایشگاهی است که در بسیاری از فرایندها مورد استفاده قرار می گیرد.
این ظروف دارای پایه ای مخروطی شکل و دهانه ای استوانه ای می باشد که حجم بالایی از مایعات و محلول های آزمایشگاهی در آن جای می گیرد.
به دلیل مقاومت بالای این ظروف کاربر می تواند از آن برای ساخت محلول ها، انتقال مستقیم حرارت و حتی به حجم رساندن محلول ها استفاده کند.
